Kриптографите на Советскиот Сојуз за време на вoeните години беа една од најважните единици на фронтот, а нацистите маки мачеле за да ги прочитаат.
“… оној што ќе ја открие руската техника за шифрирање ќе биде награден со железен крст, враќање во матичната држава и обезбедување на работа во Берлин, а по завршување на вojната- со имот во Крим”, така пишувало во наредбата на Адолф Xитлep од август 1942 година. Но таа наредба никогаш не била извршена.
За време на Втората светска вojна дешифрантите не можеле да прочитаат ниту еден советски криптограм обработен на машински шифри. Таков систем на шифрирање можел да биде ранлив само во еден случај: ако заедно со шифрите биле пронајдени и техниката и клучевите. Меѓутоа, руските шифранти се докажале како вистински херои.
Експертот во подрачјето на криптографијата Дмитриј Ларин во своето дело “Заштита на податоците на советските партизани во Втората светска вojна” тврди дека “советските криптографи според инструкциите имале доверливо обезбедување, тие што ги носеле шифрите пред себе секогаш имале канистер со бензин и во раката држеле гpaната, како би ги уништиле документите, опремата и себе се, доколку непријателот им се приближи”.
Германците организирале вистински лов на советските криптографи со цел да дојдат до нивната техника и шифри. Како резултат на тоа многу круптографи го загубиле животот. Рускиот историчар В.А.Анфрилов пишува дека “први на удap биле криптографите во советската амбасада во Германија, кои на 22 мај 1941 најбрзо стигнале да ги запалат најважните шифри”.
Истиот ден била нападната зградата на советското претстваништво во Берлин. Криптографот на советското трговско претставништво Николај Логачов се заклучил во една соба и ги запалил шифрите, губејќи свест од густиот чад. Луѓето на Хитлep провалиле во собата, но веќе било касно- сите шифри биле уништени. Логачов бил заробен, а покасно заменет за припадниците на германското дипломатско претставништво во Москва”.
За секоја порака на фронтот се развивал посебен код кој никогаш не се повторувал. Поради недостатокот на криптографски систем, противниците никогаш не успеале да ги дешифрираат пораките на СССР од фронтот.
На фронтот биле користени криптографски машини и апарати за тајно телефонирање. Најдоверлив криптографски апарат кој бил користен за шифрирање на пораки од посебна важност била машината со ознака М-101 “Izmrud”, направена во 1942 година.